Vogels zijn belangrijke natuurlijke vijanden bij het in de hand houden van de eikenprocessierups uitbraak. In alle stadia van de ontwikkeling van de eikenprocessierups zijn vogels belangrijk. We kunnen allemaal helpen om van onze omgeving een vogelparadijs te maken en zo de eikenprocessierups in toom te houden.
Natuurlijke vijanden eikenprocessierups
De laatste jaren is er gelukkig steeds meer onderzoek gedaan naar de eikenprocessierups en naar de natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups. Verschillende soorten vogels eten processierupsen in verschillende stadia van de ontwikkeling.
Vogels
Winterkoninkjes en mezen eten de eitjes van de eikenprocessierups.
De jonge rupsen zonder brandharen worden gegeten door de spreeuw, zwarte mees, glanskop, matkop, boomklever, boomkruiper, grauwe en bonte vliegenvanger, koolmees, pimpelmees, staartmees, heggenmus, winterkoninkje en de koekoek.

Koolmezen
Lange tijd was het idee dat vrijwel alleen de koekoek eikenprocessierupsen met brandharen eet. Andere vogels zoals een mezen eten liever andere rupsen zonder die vervelende brandharen. Maar ja, als er heel veel eikenprocessierupsen zijn, dan is de verleiding natuurlijk groot om het te proberen. Pas in 2017 er door onderzoeker Silvia Hellingman voor het eerst een filmpje gemaakt met het bewijs dat ook koolmezen eikenprocessierupsen eten met brandharen. De koolmees pakt de rups, slaat deze een paar keer tegen een tak aan waardoor de brandharen afgeschoten worden en de rups zonder brandharen door de jongen gegeten kan worden. Hebben de koolmezen hun eetpatroon geëvolueerd, of aten koolmezen altijd al eikenprocessierupsen met brandharen, maar was dat simpelweg nog nooit vastgelegd door mensen?
De poppen van de eikenprocessierups worden gegeten door verschillende soorten mezen.
Als een eikenprocessierups nest is aangevreten door vogels kun je dat goed zien. De eikenprocessierups vlinders worden gegeten door mussen, mezen en bijvoorbeeld nachtzwaluwen.
10.000 voedingen voor één koolmezennest!
Nu denk je misschien die paar vogels tegen al die enorme overlast van de eikenprocessierups, dat schiet niet op? Zeker wel! Wel eens een uurtje bij een nestkast met koolmezen gekeken? Je zult zien dat de vogels af- en aanvliegen met insecten, spinnen en rupsen. Even wat cijfers: Per nest krijg een koolmees 8-10 jongen. Nadat jonge koolmezen uit het ei komen, duurt het ca. 18 dagen voor ze uitvliegen. In deze 18 dagen krijgen de jongen ca. 10.000 voedingen! En de volwassen koolmezen eten in deze periode een zelfde hoeveelheid voedsel. Vogels zijn dus erg belangrijk bij het in de hand houden van plaagdieren als de eikenprocessierips!

Hoe kan je zelf een vogelparadijs maken?
Dat hangt natuurlijk helemaal af van de situatie. Heb je een kleine of grote tuin of een balkon. Wat niet uitmaakt is dat je altijd iets kunt doen!
- nestkasten ophangen: holenbroeders zoals bijvoorbeeld de koolmees/ pimpelmees/ boomklever, boomkruiper en de grauwe vliegenvanger kunnen in de stedelijke omgeving vaak onvoldoende natuurlijke nestgelegenheden vinden. Oude of dode bomen worden in verband met de veiligheid meestal weggehaald. Maar dit zijn juist de bomen waar deze holenbroeders in nestelen. Door zelf nestkasten op te hangen kunnen we deze vogels helpen!
- Heb je een tuin, maak deze dan zo natuurlijk mogelijk. De hele tuin vol leggen met tegels of grind lijkt misschien praktisch, maar is voor vogels totaal oninteressant. Richt liever een deel van de tuin op een natuurlijke manier in. Inheemse struiken bieden nestgelegenheid voor een roodborst en winterkoninkje. Inheemse wilde bloemen kunnen goed in een border staan, of misschien in een deel van het gazon. Struiken en wilde bloemen zorgen ervoor dat verschillende vogels ook in de rest van het jaar voldoende te eten hebben.
Wil je meer tips over hoe je van jouw tuin of balkon een vogelparadijs kunt maken? Kijk dan eens op de website van de vogelbescherming.
We kunnen dus allemaal heel eenvoudig iets doen tegen de overlast van de eikenprocessierups. Maak een vogelparadijs van jouw tuin of balkon!